Stare Gliwice to pierwotne miejsce osady Gliwice (Chliwice), którą lokowano na przełomie XII i XIII wieku. Niewielka osada targowa pełniła rolę przystani kupieckiej. Ślady pobytu człowieka na tymże terenie są jeszcze starsze i sięgają lat 800-650 p.n.e. Z pierwszych wieków naszej ery pochodzą znaleziska kultury łużyckiej - fragmenty ceramiki - które odkryto w latach 30-tych ubiegłego wieku oraz w czasie budowy fabryki "Opla". Przed 1250 rokiem wzniesiono w tym miejscu osadę z gródkiem, którą prawdopodobnie zniszczyli Mongołowie w czasie drugiego najazdu na Śląsk w latach 1259-1260. Zdaniem historyka Jerzego Horwata po najeździe Mongołów, w wyniku dużej akcji osadniczej księcia Władysława Opolskiego (1246-1280/81) prowadzonej przez wojewodę Mroczka i zasadźcę Henryka, dokonano translacji osady ze Starych Gliwic na obecne miejsce, nadając osadzie prawa miejskie. Tutejsza miejscowość spadła do rangi wsi, którą dla odróżnienia od Nowych Gliwic zaczęto nazywać Starymi Gliwicami.

W średniowieczu i w okresie nowożytnym w Starych Gliwicach istniały niewielkie stawy oraz folwark należący do wspólnoty miasta. Wokoło ciągnęły się łąki po obu brzegach rzeki Kłodnicy, Las Łabędzki, Las Dąbrowa, nieistniejący już dzisiaj las olchowy ciągnący się od majątku Gardel do Niepaszyc oraz rozległe łąki w kierunku Gliwic. Mieszczanie mieli tutaj niewielkie zabudowania gospodarcze, uprawiali chmiel, a na okolicznych łąkach wypasali bydło. W 1670 roku rada miejska sprzedała folwark hrabiemu Jerzemu Bernardowi von Welczek, który wcześniej w tym samym roku kupił zamek w Łabędach i uczynił z niego główną siedzibę rodu. Rodzina ta była właścicielem wioski do czasów uwłaszczenia chłopów w XIX wieku, zaś folwarkiem zarządzała aż do 1945 roku. W okresie reformy administracyjnej (połowa XVIII wieku) Stare Gliwice otrzymały pieczęć gminną z herbem nawiązującym do rodowego herbu Welczków. Na czerwonym tle znajdowała się srebrna wieża bramna, zakończona dwiema mniejszymi wieżyczkami zwieńczonymi blankami. Pozostałością starego folwarku jest m.in. masywny spichlerz (z drugiej połowy XVIII wieku) nazywany często przez mieszkańców "zamkiem". Wyraźne posadowienie na wzgórzu i masywność budowli sugerują, że mogła to być kiedyś budowla obronna - zamek. Nieliczni lubią dopatrywać się w budowli pozostałości starego kościoła i plebanii, które - według tutejszych legend - swoimi podziemnymi korytarzami miały być połączone z kościołem św. Krzyża i dalej z centrum Gliwic. Korytarze miały być wykorzystane podczas oblężenia Gliwic w 1626 roku przez duńskie wojska Mansfelda. Podobno dostarczano nimi zaopatrzenie dla oblężonego grodu. To oczywiście tylko legenda, ponieważ miejscowość do naszych czasów nie posiadała własnego kościoła.

Od samego początku Stare Gliwice przynależały do parafii Wniebowzięcia NMP w Łabędach. Wspomina o tym dokument kościelny z 1317 roku, który wymienia wioski - w tym i Stare Gliwice - uiszczające dziesięcinę plebanowi z Łabęd. Dokument - który znamy w odpisie z 1466 roku - po raz pierwszy wymienia naszą wioskę, która od tego roku liczy swoją pisaną historię. Warto wspomnieć, że w dokumencie zanotowano, iż powyższe stosunki dziesiętne wiosek względem parafii oraz sam kościół w Łabędach istnieją już "od 10, 20, 30, 40, 50, 60, 70, 80, 90 a nawet już od 100 lat", co przesuwałoby również pisaną historię Starych Gliwic na 1217 rok (cytowane za J. Chrząszczem, Geschichte der Parochie Gross-Rudnau, "Oberschlesien" 1903/1904, s. 193; odpis dokumentu z pierwszej połowu XVIII wieku w Archiwum Parafialnym w Łabędach). W drugiej połowie XIX wieku w bliskiej odległości od dominium przy dzisiejszej ulicy Wiejskiej, z fundacji rodziny von Welczek, wzniesiono niewielką przydrożną kapliczkę z sygnaturką. Wewnątrz kaplicy umieszczono drewnianą figurę św. Jana Nepomucena, pochodzącą z trzeciej ćwierci XVIII wieku.

W 1885 roku w Starych Gliwicach otwarto szkołę powszechną w nowym budynku przy ulicy Wiejskiej. W I wojnie światowej na polach bitew zginęło 40 mężczyzn ze Starych Gliwic. Okolicznościowy pomnik - upamiętniający ofiary wojny - wzniesiono w 1925 roku. Liczba mieszkańców wioski dopiero po I wojnie światowej przekroczyła 1000 mieszkańców. Przyrost ludności związany był z postępującą industrializacją miasta. W 1925 roku mieszkało w Starych Gliwicach 1025 mieszkańców, w 1933 roku - 1082, a w 1939 roku - 1165. W okresie plebiscytu w 1921 roku na 636 osób uprawnionych do głosowania, za przyłączeniem do Polski głosowało 447 osób, zaś za Niemcami 183 osoby. W tragicznych dniach 24-25 stycznia 1945 roku w Starych Gliwicach żołnierze armii czerwonej zamordowali 11 mieszkańców. Dzięki heroicznej postawie jednego z mieszkańców, który wyszedł z domu z białą flagą, krzycząc do znajdującego się w pobliżu radzieckiego oficera: "Tu nie ma Niemców, tu ludzie mówią po polsku", udało się zapobiec większym ofiarom. W lutym 1945 roku ze Starych Gliwic wywieziono w głąb ZSRR około 70 mieszkańców. W 1951 roku Stare Gliwice przyłączono do miasta. Pod koniec ubiegłego wieku na terenie dzielnicy wybudowano rozległe osiedla mieszkaniowe: Bajkowe i Ludwika Waryńskiego. W 2009 roku liczba mieszkańców wyniosła 6246 osób. Na terenie dzielnicy funkcjonują Szkoła Podstawowa nr 27 i Gimnazjum nr 5 tworzące Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 13, Przedszkola nr 10 i 27 oraz Towarzystwo Oświatowe Filomata.

W latach dwudziestych ubiegłego wieku magistrat Gliwic urządził przy Starych Gliwicach nowy cmentarz komunalny. Po stronie zachodniej domu pogrzebowego ustawiono, sprowadzony z Zębowic koło Olesna, XV-wieczny drewniany kościółek pod tym samym wezwaniem co kościół łabędzki. Wierni coraz chętniej na niedzielne nabożeństwa udawali się do kościółka cmentarnego, gdzie Msze święte celebrowali księża z kościoła Wszystkich Świętych. Parafia łabędzka była bardzo duża i niewielu wiernych mogło zmieścić się w małym, barokowym kościele. Do kościoła przychodzili wierni nie tylko z samych Łabęd i Starych Gliwic, ale także z Ligoty Łabędzkiej, Rzeczyc, Kleszczowa, Niepaszyc, Czechowic, Dzierżna i Przyszówki. W 1929 roku parafia liczyła ponad 11 tysięcy wiernych. 3 sierpnia 1932 roku łabędzką parafię objął ks. proboszcz Emanuel Maleika, któremu kardynał Bertram zlecił ustanowienie nowych ośrodków duszpasterskich i podział parafii. Do II wojny światowej wybudowano nowy kościół p.w. św. Jerzego w Łabędach, który konsekrowano w czerwcu 1939 roku. Ks. Maleika razem z parafianami wybudował kaplicę w Ligocie Łabędzkiej oraz przychylił się do powstania parafii w Taciszowie, do której przyłączono Kleszczów. Proboszcz nosił się także z zamiarem budowy kościoła w Starych Gliwicach, ale parafii zabrakło na to funduszy. Po II wojnie światowej parafia nie posiadała wikariusza, dlatego też ks. Maleika poprosił ojców redemptorystów o prowadzenie katechizacji dla dzieci w Starych Gliwicach. Pod koniec 1950 roku ojcowie redemptoryści zaproponowali przejęcie Starych Gliwic i utworzenie kuracji ("vicaria perpetua") pod wezwaniem Krzyża Świętego w Starych Gliwicach. Stosowny dekret wydał administrator apostolski, ks. Bolesław Kominek 23 stycznia 1951 roku. 1 lutego tegoż roku ojcowie redemptoryści przejęli duszpasterstwo w Starych Gliwicach. Pierwszym kuratusem mianowano o. Stanisława Szczurka. Nowa kuracja liczyła około 1150 wiernych. Dokument Administracji Apostolskiej Śląska Opolskiego o erygowaniu kuracji Krzyża Świętego w Starych Gliwicach potwierdzono stosownym dokumentem Sekretariatu Prymasa Polski z dnia 31 maja 1952 roku.

Początkowo nabożeństwa sprawowano w drewnianym kościele na Cmentarzu Centralnym oraz w kościele klasztornym Krzyża Świętego. Wkrótce zaczęto je sprawować w wydzierżawionej, a następnie podarowanej przez Wincentego i Albinę Szombierskich gospodzie przy ulicy Wiejskiej (akt darowizny pochodzi z 25 listopada 1953 roku, zaś budynek gospody pochodzi z 1908 roku). Darczyńcy pragnęli, aby każdego roku sprawowano w ich intencji Mszę świętą. Dzięki powszechnej mobilizacji spragnionych własnej świątyni parafian, remont przebiegł bardzo sprawnie i już 17 czerwca 1951 roku ks. infułat Emil Kobierczyki poświęcił kaplicę, którą powierzono opiece św. Gerarda Majelli, patrona matek w stanie błogosławionym i dobrej spowiedzi świętej, brata zakonnego ze zgromadzenia redemptorystów. Kuracja Krzyża Świętego została z czasem przemianowana na parafię kuracjalną p.w. św. Gerarda (pieczęci takiej parafia używała do 1983 roku). 2 września 1952 roku zarząd nad parafią powierzono księżom diecezjalnym. Administratorem parafii mianowano ks. Franciszka Madeję, po nim zaś w 1958 roku ks. Franciszka Bryłkę. Rok później Jan Emil Sławik darował parafii sąsiadującą z tymczasowym kościołem działkę z niewielkim domem. Stało się to początkiem nabywania terenu pod przyszły kościół parafialny, z domu zaś uczyniono plebanię. W 1981 roku Lidia Bąkowska (z domu Glagla) przekazała parafii w darowiźnie działkę o powierzchni 75 arów. W latach 1984-1988 zbudowano nowy dom katechetyczny z plebanią. Wcześniej katecheza dla dzieci odbywała się w starej kaplicy, noszącej po wojnie wezwanie Matki Boskiej Częstochowskiej. W 1992 roku parafia z gminą miasta Gliwice dokonała prawnej wymiany części gruntów (24 arów), w 1999 roku zaś zamieniono część gruntów parafialnych z Ewą i Zbigniewem Rożejowskimi. Dzięki zamianom uzyskano stosowny i zwarty teren pod budowę dzisiejszej świątyni. Liczba parafian w tym czasie przekraczała 4 tysiące.

27 sierpnia 1996 roku parafię objął ks. Waldemar Ciurej. Nowy proboszcz razem z parafianami przystąpił do realizacji dzieła budowy nowego kościoła. 2 września 1997 roku wystąpiono do urzędu miasta z prośbą o wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu pod budowę nowego kościoła. Rok później inżynier-architekt Sławomir Kaczorowski i inżynier Henryk Górczyński z biura projektowego "HaS" wykonali projekt kościoła. Na planie prostokąta o krawędziach przechodzących w wielobok osadzono murowaną konstrukcję, na którą składały się: prezbiterium, nawa i kaplica boczną z kaplicą oraz z dołączoną do nawy wieżą wzniesioną na planie kwadratu. Ze względu na położenie działki, prezbiterium kościoła zwrócono w kierunku północno-zachodnim. 29 grudnia 1999 roku parafia otrzymała pozwolenie na budowę kościoła. Wymiary nawy głównej wynoszą 30 metrów długości i 20 szerokości.

W lipcu 2000 roku przystąpiono do prac przygotowawczych, a we wrześniu tegoż roku wbito pierwszą łopatę na placu budowy. Niestety już dwa miesiące po rozpoczęciu prac wstrzymano budowę kościoła wskutek skarg niektórych osób z sąsiedztwa.

Wreszcie 26 marca 2003 roku ponownie rozpoczęto prace. Budowę kościoła zlecono firmie budowlanej Alfa z Gliwic. Szef firmy, Wojciech Caputa został jednocześnie kierownikiem budowy. Wiosną 2005 roku zakończono prace przy wieży kościoła. 10 października 2005 roku na dachu kościoła umocowano sygnaturkę. W latach 2006-2008 trwały prace we wnętrzu świątyni. W kwietniu 2007 roku firma Harynek&Kubotsch ze Strzeleczek położyła posadzki w kościele. Posadzkę w prezbiterium wykonano z różowego granitu Pink Porriňo, zaś w nawie z szarego granitu White Pearl - Castilla. W styczniu 2008 roku stolarz Zwiorek z Pyskowic wstawił komplet drzwi zewnętrznych w głównym i bocznych wejściach. Drzwi wewnętrzne wykonał Krzysztof Gorczyca z Łabęd. Jesienią 2008 roku stolarz Jan Tyndel z Łąkty Górnej sporządził kościelne ławki (w sumie na 400 miejsc). Nagłośnienie kościelne zakupiono w firmie Rduch z Godowa. W 2010 roku wykonano kościelne ołtarze oraz zamocowano witraże. Nowy kościół pobłogosławił ks. prałat Jan Plichta w czasie uroczystej pasterki 25 grudnia 2008 roku. Aktu pobłogosławienia dokonano na podstawie zezwolenia biskupiego z dnia 19 grudnia tegoż roku (Nr 2461/08/L).

Kościół jest lekką konstrukcją żelbetową wypełnioną pustakami ceramicznymi (poromur). Ściany i wieżę pokryto od zewnątrz częściowo klinkierem, częściowo zaś tynkiem w odcieni żółci. Całość uzupełniają elementy drewniane w kolorze teak. Dwuspadowy dach kościoła pokryto dachówką ceramiczną. Warto dodać, że właściciel sierakowickiej cegielni pan Wacław Jopek, z której zakupiono większość materiałów budowlanych, sporą ich część przekazał nieodpłatnie, stając się wielkim dobrodziejem budowy. W wieży zwieńczonej barokowym hełmem osadzone zostaną dzwony, które parafia zakupiła z okazji 25-lecia parafii w 1976 roku. Trzy dzwony: św. Gerard, Matka Boska i św. Barbara, poświęcił ks. bp Wacław Wycisk. Po północno-wschodniej stronie znajduje się kaplica boczna zwieńczona dachem namiotowym, w której w czasie nabożeństw uczestniczą matki z dziećmi. Do kościoła prowadzą potrójne wejście główne i dwa wejścia boczne. Drzwi z okleiną dębową osadzono w dębowych ramach. Wnętrze rozświetlają trzy duże żyrandole, kinkiety i reflektory na ścianach. Kompleksowy projekt wystroju wnętrza wykonał parafianin, mgr inż. arch. Łukasz Lewandowski z Architektonicznego Biura Projektowego ALBA w Gliwicach. Ołtarz, chrzcielnicę, ambonę, świecznik na paschał i świeczniki ołtarzowe wykonano z kremowego i czerwonego marmuru sprowadzonego z Węgier. Jego obróbkę zlecono Zdzisławowi Kwiatkowskiemu z firmy kamieniarskiej z Gierałcic k. Głuchołaz. Z tego samego materiału wykonano i zamontowano w ścianach 12 zacheuszek. Konfesjonały i stolarka ołtarzy bocznych oraz elementy dekoracyjne, podobnie jak drzwi wewnętrzne, są dziełem stolarza Krzysztofa Gorczycy z Łabęd.

Wystrój prezbiterium tworzą podświetlony drewniany krzyż, który harmonizuje z witrażem Chrystusa Ukrzyżowanego. Kolory tęczy symbolizują wielorakość łask, jakich udziela nam Chrystus przez swoją zbawczą mękę, śmierć i zmartwychwstanie. Witraż według projektu Łukasza Lewandowskiego wykonała chorzowska firma Glassini. Wystrój ściany uzupełnia tabernakulum. Kielich i Hostię ze znakiem Chrystusa Eucharystycznego adorują aniołowie. W podstawie ołtarza głównego, najważniejszym miejscu kościoła, umieszczono znak ryby (Ichtys), symbolizujący Chrystusa, ponieważ to właśnie na ołtarzu każdego dnia dokonuje się Jego bezkrwawa Ofiara. W ołtarzach bocznych po lewej stronie znajduje się obraz patrona kościoła - św. Gerarda, po prawej zaś obraz Jezusa Miłosiernego. Są one dziełem artysty plastyka Krzysztofa Annusiewicza z Pracowni Plastycznej we Wrocławiu. W nawie bocznej znajduje się ołtarzyk poświęcony Matce Boskiej Fatimskiej.

Kościół powstał dzięki modlitwom, ofiarności i pomocy materialnej parafian oraz ofiar wiernych parafii diecezji gliwickiej z dekanatów patronackich. Młoda parafia w sposób szczególny szerzy kult Miłosierdzia Bożego, Matki Boskiej Fatimskiej i św. Gerarda, patrona dobrej spowiedzi oraz matek oczekujących potomstwa. Warto przypomnieć, że św. Gerard patronuje w Polsce tylko dwom kościołom, w tym także naszemu. Duszpasterze ufają głęboko, że nowa świątynia jeszcze bardziej zintegruje starą część parafii z silnie rozbudowującymi się osiedlami mieszkaniowymi.

W 60-te urodziny młodej parafii, 11 września 2011 roku, ks. biskup gliwicki Jan Wieczorek dokonał uroczystego poświęcenia kościoła. Oby Dobry Bóg pobłogosławił temuż dziełu, a św. Gerard otaczał rodzinę parafialną swoim wstawiennictwem!

ks. Piotr Górecki